podział ZŻG kończyn dolnych - których naczyń
-dystalna - żż piszczelowe przednie, tylne, strzałkowe
-proksymalna - ż. podkolanowa, żż udowe (gł powierzchowna), biodrowe (zew, wewn, wspólna), ż główna dolna; 50 % ZP
zatorowość płucna - skąd
-zamknięcie/ zwężenie t. płucnej / części jej rozgałęzień
-materiał zatorowy: z żż kończyn dolnych, górnych, miednicy mniejszej, jamy brzusznej, PK serca, PP serca, skrzepliny z tt. płucnych
skala Wellsa
*neo 6m-cy + 1pkt
*porażenie/niedowład/unieruchomienie k.d. +1pkt
*łóżko >3dni/zabieg 4 tygodnie + 1pkt
*ból żż głębokie k.d. + 1pkt
*obrzęk całej k.d. + 1pkt
*obwód o> 3cm + 1 pkt
*obrzęk ciastowaty + 1pkt
*żż powierzchowne krążenie obocznego + 1pkt
*inne rozpoznanie bardziej możliwe -2 pkt
prawdopodobieństwo kliniczne ZŻG wg skali Wellsa
0 pkt - małe
1-2 pkt - pośrednie
3 pkt - duże
postępowanie przy małym / pośrednim ryzyku ZŻG
-2 i mniej pkt
-D-dimer (+) - CUS ultrasono test uciskowy
postępowanie przy dużym ryzyku ZŻG
-CUS - (-) - powtórzenie po 5-7 dniach
postępowanie przy braku możliwości wykonania badań obrazowych szybko przy podejrzeniu ZŻG
-> HDCz terapeutyczna do czasu CUS (-) -> przerwanie leczenia
przypadki kierowane do szpitala ZŻG
-proksymalna ZŻG
-z dużym obrzękiem kończyn
-zagrażająca utratą kończyny
(miejscowe leczenie trombolityczne)
objawy ZP
*duszność
*ból w klp o nagłym początku
*zła tolerancja wysiłku
*suchy kaszel
*zasłabnięcie
*omdlenie
*krwioplucie
*tachypnoe, tachykardia, poszerzenie żż szyjnych, szmer niedomykalności zastawki III, wzmocnienie tonu II nad t. płucną, hipotensja, wstrząs
prawdopodobieństwo kliniczne ZP w skali Wellsa
-przebyta ZŻG/ZP + 1,5pkt
-zabieg/unieruchomienie + 1,5 pkt
-neo + 1 pkt
-krwioplucie + 1pkt
-AS>100 +1,5 pkt
-ZŻG + 3 pkt
-inne mniej prawdopodobne + 3 pkt
prawdopodobieństwo kliniczne ZP wg punktów
0-1 małe
2-6 umiarkowane
7 duże
postępowanie przy małym prawdopobieństwie ZP
ZP-PERC (pulmonary embolism rule-out criteria)
*<50 lat
*AS <100
*saturacja > 94%
*bez obrzęku k.d.
*bez krwioplucia
*bez operacji/urazu 4 tygodnie
*bez ŻChZZ ever
*bez estrogenów
gdy 1 nie spełnione - D-dimer
postępowanie przy umiarkowanym prawdopodobieństwie ZP
D-dimer (+) = szpital (TK)
postępowanie przy dużym prawdopodobieństwie ZP
- szpital
czynniki ryzyka wczesnego zgonu z powodu ZP
-wstrząs
-hipotensja (spadek RR o 40 >15min)
-cechy dysf PK serca
czynniki ryzyka ŻChZZ
-neo
-przebyta ŻChZZ / w rodzinie
-trombofilia (nied antytrombiny, białka C,S, czynnik V Leiden, mut G20210A genu PT, p/antyfosfolipidowe)
-uraz/zabieg 1 m-c
-70 lat
-NS III/IV NYHA, NO
-zawał, udar
-ostre zakażenie/ ch autoimmunologiczna
-BMI 30
-antykoncepcja/ HTZ / tamoksyfen
-czerwienica, nadpłytkowość, nocna napadowa hemoglobinuria, z. nerczycowy
-ciąża, połóg
profilaktyka p/zakrzepowa obłożnie chorzy np zap pluc, unieruchomienie > 3 dni
HDCz 1 x dz profilaktyczna do pełnego unieruchomienia
profilaktyka p/zakrzepowa u osób ze zwiększonym ryzykiem zakrzepowym - lot
*podkolanówki o stopniowanym ucisku 15-30mmHg
*b. duże ryzyko - HDCz 1 x profilaktyczna przed lotem
profilaktyka p/zakrzepowa - neo
-bez dodatkowych czynników - bez profilaktyki
-przebyta ŻChZZ, unieruchomienie, tamoksyfen, toramifen, talidomid (inh angiogenezy) - HDCz
-chemia w raku trzustki, płuc - może być wskazana
kiedy zalecana jest profilaktyka p/zakrzepowa w ciąży i po porodzie
-przebyty 1 epizod ŻChZZ zw z ciąża/estrogenami/ samoistnej / + trombofilia małego ryzyka / + trombofilia dużego ryzyka
-bez epizodu ŻChZZ + trombofilia dużego ryzyka
kiedy zalecana jest profilaktyka p/zakrzepowa po porodzie
-przebyty 1 epizod ŻChZZ zw z przejściowym czynnikiem (oprócz ciąży i estrogenów)